SÜT GERÇEKLERİ

SÜT GERÇEKLERİ

Herkese merhabalar canlar,

hepimizin en kafasını karıştıran konulardan biri süt konusudur. Açık süt mü , kapalı süt mü? İnek sütü çocuklara ne zaman verilmelidir? Büyümeye etkisi nedir? Günde ne kadar süt içilmelidir?  Pastörize (günlük) süt mü,UHT kutulu sütler mi?

Kafamda deli sorularla hiç bir markanın öncü olmadığı bir toplantıya katıldım. Sizlerden gelen sorular ve kendi kafamdaki soruların hepsinin fazlasıyla cevabını aldım.

Süt ihtiyacının gebelik döneminde başlayıp, yaşlılığa kadar devam ettiği ile başladı toplantımız.

Süt içerdiği zengin vitamin ve mineraller sayesinde bağışıklık sistemimizden, kemik gelişimene kadar bir çok vücut aktivitesine yarar sağlıyor.

Aslında bu yararlar hepimizin bildiği şeyler asıl konuda süt nasıl tüketilmeli ve nerden temin edilmeli? Eski zamanlarda dışarda satılan açık sütler sağlıklı olduğu bilinse de bilim ve teknoloji ilerledikçe bu sütlerin sağlıklı tüketilip tüketilmediği sorusu merak uyandırmaya başladı hepimizde.

Kapınıza gelen sütçünün her ay düzenli portör muayenesi yapılıyor mu, sağılan ineklern aşıları tam mı sağlıkları yerinde mi, siz dışardan aldığınız sütleri doğru koşullar ve doğru sıcaklıkta kaynatabiliyor musunuz? Bunların hepsine cevabınız evetse süper:)

Maalesef ki şehir hayatında benim bu sorulara evet cevabı vermem nerdeyse imkansız. Ben oğluma UHT süt içeriyorum. Sebeplerine gelirsek; hepinizin bildiği gib bir biyologum. UHT sütlerin kutusu açılmadığı sürece dayanıklılığı daha fazla, kutu güvenirliği daha çok ve paketlenme sürecinde süt  doğru ısılara çıkarıldığı için hiç bir besin değerini yitirmiyor. Gönül rahatlığıyla içebiliyoruz.

 Prof.Dr.Neriman İnanç'a sorduğum birkaç soruyu sizlerle da paylaşmak isterim:). Süt hakkında tüm sorularınız için ayrıca www.suthakkindahersey.com sitesini ziyaret edebilirsiniz.

Pastorizasyon ve UHT nedir?

Pastörize süt, çiğ sütlerin, patojen organizmanın tamamen, diğer organizmaların da büyük bir çoğunlukla yok edilmesini sağlayacak şekilde, özel tesis ve cihazlarda 12–16 saniye süre ile 72–80°C’ye ısıtılıp soğutulmasıyla elde edilir.Pastörize edilmiş sütlerin en önemli özelliği taşınma da dahil soğuk zincir ihtiyacının varlığıdır. Bu sütlerin raf ömrü 3 ila 10 gün arasında değişmektedir.

UHT işleminde süt, çok özel ve teknolojik koşullarda ısıl işlemden geçirilerek, aseptik (mikropsuz) şartlar altında steril ambalaj malzemesiyle paketlenir.  Süt, 135–150 ºC’de kısa sürede (2-6 saniye), ısıtılıp soğutulur. Bu sayede her türlü patojen mikroorganizmadan arındırılır, ve genellikle oda sıcaklığında açılmadığı veya ambalajı zarar görmediği koşullarda dört ay süresince saklanabilir.

UHT işlemi, sütün besin değerini etkiliyor mu?

UHT işlemi sonucunda yağın, laktozun ve tuz minerallerinin besleyici özelliğinde bir değişme olmaz. 

Süt mineral açısından bakıldığında temel kalsiyum kaynağıdır. Birçok araştırma ısıl işlemin sütte bulunan kalsiyumu bozmadığını hatta vücut için biyolojik olarak yararlılığını arttığını gösteriyor. Burada kritik olan konu ısıl işlemin süresidir. Eğer ısıl işlem süresi 15-20 dakikanın üzerinde olursa kalsiyum vücutta kullanılamaz hale gelebiliyor ancak günümüzde uygulanan ısıl işlemlerin zaten maksimum 15 sn uygulandığı ve bu süreyi aşmadığı da bilindiğinden kalsiyum açısından korkulacak bir durumun oluşmadığını söyleyebiliriz.

Bunun dışında bizler evlerimize aldığımız çiğ süte uyguladığımız kaynatma yöntemi kullanırız ve bu yapılan kaynatmada sanayide uygulanan gibi bir ısıl işlem olduğunu aklımızdan asla çıkarmamamız gerekir. Evde çiğ alınan sütleri maksimum 75 derece ısıda ve kaynamaya başladıktan sonra 10-15 dakikayı geçmeyecek şekilde kaynatmak sütü pastörize edebilir. Fakat bu kadar uzun süre hem besin değerinde proteinler dahil ciddi yapısal bozulmalara hem de kalsiyumun vücutta kullanılmayacak forma dönmesine neden olabilir. Ayrıca alınan çiğ sütün denetim ve gerekli analizleri yapılmadığından sütün bakteri yükü, hayvandan insana geçen hastalık yapan mikropların brusella, tüberküloz olup olmadığı, hayvandan süte geçen antibiyotik kalıntısının bulunmadığı bilinemeyeceğinden ve bu unsurların da kaynatma ile yok edilemediğinden açık süt tüketmenin riskleri tahmin edilemeyecek kadar tehlikeli olabilir.

UHT Sütlerin açıldıktan sonra 20 gün dahi bozulmadığı doğru mudur?

UHT sütler ambalajı açılmadan oda ısısında 4 ay saklanabilir. Ambalajı açıldıktan sonra, buzdolabında saklamak koşuluyla 3-5 gün içerisinde tüketilmelidir. Ancak, hiçbir sütün açıldıktan sonra 20 gün bozulmadan kalması mümkün değildir. 

UHT İşlemi sırasında sütteki probiyotik (yararlı) bakteriler de kayboluyor mu?

Hayır  kaybolmaz, zira çiğ sütteki bakteriler zaten probiyotik (bağırsaklar için yararlı) değildir. Süt daha çok insan beslenmesinde büyümeyi ve gelişmeyi artırıcı özelliği ile ve başta da bebek ve çocukların beslenmesinde önem arz eden bir gıdadır. Buradaki özelliği de iyi bir hayvansal protein ve kalsiyum kaynağı olmasının yanında immünoglobülinler bağışıklık sistemini güçlendirir. Bu etkiyi de probiyotik mikroorganizmalardan sağlamaz.

Uzun Ömürlü Sütler (UHT) herhangi bir koruyucu madde içeriyor mu?

Hayır, Uzun Ömürlü Süt hiçbir katkı maddesi içermez. Sütün uzun ömürlü hale gelmesinin sebebi, sütün çok kısa bir süre yüksek ısıda tutularak içindeki zararlı mikroorganizmalardan arındırılması ve özel aseptik ambalajlara doldurulmasıdır. Aseptik ambalaj ise hava ve ışık gibi dış etkenlerin süte ulaşmasını engelliyor böylelikle sütün koruyucu madde olmaksızın dört ay süresince oda sıcaklığında tazeliğini koruması sağlanıyor.

Karton kutulardaki aliminyum sağlığa zararlı mı?

 UHT karton ambalajlarda bulunan alüminyum, sütün ışık ve hava almasını önleyici ara bir bariyer görevi görür; alüminyum süte kesinlikle temas etmez. Bu nedenle, sağlık açısından hiçbir zararı yoktur.

Süt İçmenin Sağlık Açısından Yararları Nelerdir? 

Süt; memelilerin büyüme ve gelişmeleri için olmazsa olmaz olan besindir. Süt insanın yaşam boyu; yapısında bulunan immünoglobülinler, enzimler, büyüme hormonları, büyüme faktörleri ve bakteri üremesini önleyici öğeleri içermesinden dolayı sağlığa olumlu birçok etkinliğe sahiptir. Hayatımızın her döneminde önemli bir yere sahip olan süt, hayvansal protein, kalsiyum, fosfor, A vitamini ve B2 vitamini için iyi bir kaynaktır.

“

Peki, ne kadar süt içmeliyiz?

Okul öncesi çocuğun günde 2-3 porsiyon bulundurulmalıdır. Ergenlik ve yetişkinliğe günde 2 porsiyon, menopoz döneminde kadınların 3 porsiyon, hamile annelerin 4 porsiyona kadar günlük beslenmelerinde mutlaka tüketilmesi gereken bu grup yaşlılıkta ise kemik yoğunluğunun kaybolmaması adına mutlaka içilmelidir.